روز بیستوهفتم: یکى از اعیاد بزرگ است، و روزى است که حضرت رسول صلى الله علیه و آله به پیامبرى مبعوث شد، و جبرئیل براى ابلاغ پیامبرى، بر آن حضرت فرود آمد، و براى این روز چند عمل وارد است: اوّل: غسل کردن، دوّم: روزهگرفتن و آن یکى از چهار روزى است که در طول سال براى روزهگرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابى برابر با روزه هفتاد سال دارد. سوّم: صلوات زیاد فرستادن. چهارم: زیارت حضرت رسول صلى الله علیه و آله و امیر المؤمنین علیه السّلام. پنجم: شیخ طوسى در کتاب «مصباح» فرموده که از ریّان بن الصّلت روایت شده: حضرت جواد علیه السّلام زمانى که در بغداد بود روز نیممه و روز بیستوهفتم رجب را روزه گرفت، و همه خدمتکاران آن حضرت نیز روزه گرفتند و هم به ما فرمان داد دوازده رکعت نماز بجا آوریم به این صورت که در هر رکعت یک مرتبه «حمد» و سوره خوانده و پس از پایان نماز، هر کدام از سورههاى «حمد» و «قل هو الله احد» و «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ بربّ الناس» را چهار مرتبه بخوانیم، آنگاه چهار مرتبه بگوئیم:
لا إِلَهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللهِ وَ الْحَمْدُ للهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ
معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر از هر چیزى است، و منزّه است خدا، و خدا را سپاس، و نیست جنبش و نیرویى جز به عنایت خداى بر‌تر و بزرگ
و چهار مرتبه:
اللهُ اللهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئا
خدا، خدا، پروردگار من است، چیزى را براى او شریک نمىآورم
و چهار مرتبه:
لا أُشْرِکُ بِرَبِّی أَحَدا
هیچکس را براى پرودگارم شریک نسازم
ششم: شیخ طوسى از جناب ابو القاسم حسین بن روح (رحمه الله) روایت کرده که در این روز دوازده رکعت نماز به جا مىآورى در هر رکعت سوره «حمد» و سورهاى که آسان باشد مىخوانى، و پس از گفتن تشهّد و سلام بین هر دو رکعت مىگویى:
الْحَمْدُ للهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدا وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیرا یَا عُدَّتِی فِی مُدَّتِی یَا صَاحِبِی فِی شِدَّتِی یَا وَلِیِّی فِی نِعْمَتِی یَا غِیَاثِی فِی رَغْبَتِی یَا نَجَاحِی فِی حَاجَتِی یَا حَافِظِی فِی غَیْبَتِی یَا کَافِیَّ فِی وَحْدَتِی یَا أُنْسِی فِی وَحْشَتِی أَنْتَ السَّاتِرُ عَوْرَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُقِیلُ عَثْرَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ وَ أَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتِی فَلَکَ الْحَمْدُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْتُرْ عَوْرَتِی وَ آمِنْ رَوْعَتِی وَ أَقِلْنِی عَثْرَتِی وَ اصْفَحْ عَنْ جُرْمِی وَ تَجَاوَزْ عَنْ سَیِّئَاتِی فِی أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِی کَانُوا یُوعَدُونَ.
خدا را سپاس که فرزندى بر نگرفته، و برایش در فرمانروایى شریکى و یاورى از روز خوارى نبوده است، و او را بزرگ شمار، اى توشهام در همه عمر، اى همنشینم در سختیها، اى سرپرستم در نعمت، اى فریادرسم در رغبت، اى پیروزیم در حاجت، اى نگهدارم در غیبت، اى کفایتم در تنهایى اى همدمم در هراس، تو پوشاننده کاستى منى، تو را سپاس، تو نادیده گیرنده لغزش منى، تو را سپاس، تو بلندىبخش من در وقت افتادگى هست، تو را سپاس، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و عیبم را بپوشان، و هراسم را ایمنى بخش، و لغزشم را نادیه گیر، و از گناهم چشم بپوش، و از زشتیهایم درگذر، و در زمره بهشتیان قرار دهم همراه با آن وعده صادقانهاى که به آنها دادهاى
هنگامىکه از نماز فارغ شدى، هر یک از سورههاى «حمد» و «قل هو الله احد» و «قل اعوذ برب الفلق و قل اعوذ بربّ الناس» و قل یا ایّها الکافرون و «انا انزلنا» و «ایة الکرسى» را هفت مرتبه مىخوانى و هفت بار مىگویى:
لا إِلَهَ اِلّا اللهُ وَ اللهُ أَکْبَرُ وَ سُبْحَانَ اللهِ وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ اِلّا بِاللهِ
معبودى جز خدا نیست و خدا بزرگ‌تر است، و پاک است خدا، و جنبش و نیرویى جز به خدا نیست
و هفت بار
اللهُ اللهُ رَبِّی لا أُشْرِکُ بِهِ شَیْئا
خدا، خدا پروردگار من است و هیچچیر شریکش نگیرم
و هر دعایى که بخواهى مىخوانى. هفتم: در کتاب «اقبال» و در بعضى نسخههاى «مصباح» آمده است که مستحب است در این روز این دعا را بخوانند:
یَا مَنْ أَمَرَ بِالْعَفْوِ وَ التَّجَاوُزِ وَ ضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَ التَّجَاوُزَ یَا مَنْ عَفَا وَ تَجَاوَزَ اعْفُ عَنِّی وَ تَجَاوَزْ یَا کَرِیمُ اللهُمَّ وَ قَدْ أَکْدَى الطَّلَبُ وَ أَعْیَتِ الْحِیلَةُ وَ الْمَذْهَبُ وَ دَرَسَتِ الْآمَالُ وَ انْقَطَعَ الرَّجَاءُ اِلّا مِنْکَ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ اللهُمَّ إِنِّی أَجِدُ سُبُلَ الْمَطَالِبِ إِلَیْکَ مُشْرَعَةً وَ مَنَاهِلَ الرَّجَاءِ لَدَیْکَ مُتْرَعَةً وَ أَبْوَابَ الدُّعَاءِ لِمَنْ دَعَاکَ مُفَتَّحَةً وَ الاسْتِعَانَةَ لِمَنِ اسْتَعَانَ بِکَ مُبَاحَةً وَ أَعْلَمُ أَنَّکَ لِدَاعِیکَ بِمَوْضِعِ إِجَابَةٍ وَ لِلصَّارِخِ إِلَیْکَ بِمَرْصَدِ إِغَاثَةٍ وَ أَنَّ فِی اللَّهْفِ إِلَى جُودِکَ وَ الضَّمَانِ بِعِدَتِکَ عِوَضا مِنْ مَنْعِ الْبَاخِلِینَ.
اى آنکه به عفو و گذشت فرمان داده، و عفو و گذشت را بر عهده خویش ضمانت نموده است، اى آنکه بخشید و در گذشت، مرا عفو کن و از من درگذر اى کریم. خدایا! طلب سخت شده، و چارهجویى و راهیابى مرا به زحمت افکنده و آرزوها کهنه گشته، و رشته امید جز از تو که یگانهاى و شریکى ندارى بریده شده است. خدایا! من راههاى خواهش را بسوى تو باز مىیابم، و چشمهسارهاى امید نزد تو پرآب است، و درهاى دعا را براى هرکه به درگاهت دعا کند گشودهاى و یارىات آن را که از تو یارى خواهد فراهم است، و مىدانم که براى آنکه تو را خواند در جایگاه اجابتى، و براى فریادکنندهات درصدد فریادرسى هستى، و همانا در طمع ورزیدن به بخششت و اعتماد به وعدهات جایگزینى است براى دریغورزى بخیلان
وَ مَنْدُوحَةً عَمَّا فِی أَیْدِی الْمُسْتَأْثِرِینَ وَ أَنَّکَ لا تَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ اِلّا أَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمَالُ دُونَکَ وَ قَدْ عَلِمْتُ أَنَّ أَفْضَلَ زَادِ الرَّاحِلِ إِلَیْکَ عَزْمُ إِرَادَةٍ یَخْتَارُکَ بِهَا وَ قَدْ نَاجَاکَ بِعَزْمِ الْإِرَادَةِ قَلْبِی وَ أَسْأَلُکَ بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعَاکَ بِهَا رَاجٍ بَلَّغْتَهُ أَمَلَهُ أَوْ صَارِخٌ إِلَیْکَ أَغَثْتَ صَرْخَتَهُ أَوْ مَلْهُوفٌ مَکْرُوبٌ فَرَّجْتَ کَرْبَهُ أَوْ مُذْنِبٌ خَاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ أَوْ مُعَافًى أَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ عَلَیْهِ أَوْ فَقِیرٌ أَهْدَیْتَ غِنَاکَ إِلَیْهِ وَ لِتِلْکَ الدَّعْوَةِ عَلَیْکَ حَقٌّ وَ عِنْدَکَ مَنْزِلَةٌ اِلّا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ قَضَیْتَ حَوَائِجِی حَوَائِجَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ وَ هَذَا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکَرَّمُ الَّذِی أَکْرَمْتَنَا بِهِ أَوَّلُ أَشْهُرِ الْحُرُمِ أَکْرَمْتَنَا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ یَا ذَا الْجُودِ وَ الْکَرَمِ فَنَسْأَلُکَ بِهِ وَ بِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ الَّذِی خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فِی ظِلِّکَ فَلا یَخْرُجُ مِنْکَ إِلَى غَیْرِکَ أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ أَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ وَ تَجْعَلَنَا مِنَ الْعَامِلِینَ فِیهِ بِطَاعَتِکَ وَ الْآمِلِینَ فِیهِ بِشَفَاعَتِکَ.
و گشایشى است از آنچه در دست ثروتاندوزان است، تو از بندگانت در پرده نمىروى، جز اینکه کردارشان بین تو و ایشان پرده مىافکند، و هرآینه دانستم که بر‌ترین توشه کوچکننده به سویت اراده نیرومندى است، که بدان تو را برمىگزیند، و با همین اراده نیرومند دلم با تو مناجات کرده و از تو مىخواهم هر دعایى را که تو را به آن خواند امیدوارى که او را به آرزویش رساندى، یا فریادکشى به درگاهت که به دادش رسیدى، یا دلسوخته غمزدهاى که اندوهش را زدودى، یا گنهکار خطاکارى که او را آمرزیدى، یا تندرستى که نعمت خویش را بر او تمام کردى، یا بىچیزى که توانگرىات را به او هدیه دادى و چنین دعایى را بر تو حقّى است و نزدت مقامى، به حق این دعا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و حاجات دنیا و آخرتم را برآور، این رجب مرجّب مکّرم است که ما را به آن گرامى داشتى، نخستین ماههاى حرام است، که ما را به خاطر آن از بین ملّتها اکرام نمودى، اى داراى جود و کرم، از تو درخواست مىکنیم به حق ماه رجب، و به نام بزرگ‌تر بزرگ‌تر بزرگ‌تر باشکوه و گرامىترى که آن را آفریدى پس در سایهات استقرار یافت و جلوهاش از تو به دیگرى نمىرسد، بر محمّد و اهل بیت پاکش درود فرستى، و ما را در این ماه از عاملین به طاعتت، و آرزومندان شفاعتت قرار دهى
اللهُمَّ وَ اهْدِنَا إِلَى سَوَاءِ السَّبِیلِ وَ اجْعَلْ مَقِیلَنَا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقِیلٍ فِی ظِلٍّ ظَلِیلٍ فَإِنَّکَ حَسْبُنَا وَ نِعْمَ الْوَکِیلُ وَ السَّلامُ عَلَى عِبَادِهِ الْمُصْطَفَیْنَ وَ صَلَوَاتُهُ [صَلاتُهُ] عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ اللهُمَّ وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا الَّذِی فَضَّلْتَهُ وَ بِکَرَامَتِکَ جَلَّلْتَهُ وَ بِالْمَنْزِلِ [الْعَظِیمِ] الْأَعْلَى أَنْزَلْتَهُ صَلِّ عَلَى مَنْ فِیهِ إِلَى عِبَادِکَ أَرْسَلْتَهُ وَ بِالْمَحَلِّ الْکَرِیمِ أَحْلَلْتَهُ اللهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ صَلاةً دَائِمَةً تَکُونُ لَکَ شُکْرا وَ لَنَا ذُخْرا وَ اجْعَلْ لَنَا مِنْ أَمْرِنَا یُسْرا وَ اخْتِمْ لَنَا بِالسَّعَادَةِ إِلَى مُنْتَهَى آجَالِنَا وَ قَدْ قَبِلْتَ الْیَسِیرَ مِنْ أَعْمَالِنَا وَ بَلَّغْتَنَا بِرَحْمَتِکَ أَفْضَلَ آمَالِنَا إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ وَ صَلَّى اللهُ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ.
خدایا! ما را به راه راست هدایت فرما. و استراحتگاه ما را در سایهسار همیشگىات نزد خویش بهترین استراحتگاه قرار ده، که تو ما را بسى و چه نیکو کارگشایى هستى، و سلام و درود بر همه بندگان برگزیدهاش، خدایا! به ما در این روز برکت ده، روزى که آن را برترى دادى، و به کرامتت بزرگ نمودى، و به جایگاه بزرگ و بر‌تر وارد ساختى، بر آنکه در این روز به سوى بندگانت فرستادى، و او را به مقام با کرامتى برآوردى درود فرست. خدایا! بر او درود فرست درودى همیشگى، براى تو سپاس، و براى ما ذخیرهاى باشد، و در کارمان آسانى قرار ده، و پایان عمرمان را به سعادت و نیکبختى ختم کن، در حالى که اعمال اندک ما را پذیرفته، و با رحمت بىکرانت ما را به بر‌ترین آزروهایمان رسانده باشى، که تو بر هرچیز توانایى، و درود و سلام خدا بر محمّد و خاندانش باد
مؤلّف گوید: این دعا را حضرت موسى بن جعفر علیهما السّلام در آن روزى که آن جناب را به جانب بغداد حرکت دادند بر زبان جارى ساخت، و آن روز، روز بیستوهفتم رجب بود، و این دعا از دعاهاى انتخابى ماه رجب است، هشتم: سیّد ابن طاووس در کتاب «اقبال» فرموده: دعاى «اللهم انى اسالک بالتّجلّى الاعظم» را بخواند، و این دعا به روایت کفعمى جزو اعمال شب بیستوهفتم بیان شد. روز آخر ماه: در این روز غسل وارد شده، و روزهاش سبب آمرزش گناهان گذشته و آینده است. و نماز سلمان به صورتى که در ضمن اعمال روز اوّل بیان شد بجاى آورده شود.
