اعمال ستون هفتم: این محّل مقامى است که حق تعالى در آن، توفیق توبه و بازگشت به آدم را عنایت فرمود، پس به جانب آن برو و پیش آن رو به قبله بایست و بگو:
بِسْمِ اللهِ وَ بِاللهِ وَ عَلَى مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ لا إِلَهَ اِلّا اللهُ مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ السَّلامُ عَلَى أَبِینَا آدَمَ وَ أُمِّنَا حَوَّاءَ السَّلامُ عَلَى هَابِیلَ الْمَقْتُولِ ظُلْما وَ عُدْوَانا عَلَى مَوَاهِبِ اللهِ وَ رِضْوَانِهِ السَّلامُ عَلَى شَیْثٍ [شَیْثَ] صَفْوَةِ اللهِ الْمُخْتَارِ الْأَمِینِ وَ عَلَى الصَّفْوَةِ الصَّادِقِینَ مِنْ ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِینَ أَوَّلِهِمْ وَ آخِرِهِمْ السَّلامُ عَلَى إِبْرَاهِیمَ وَ إِسْمَاعِیلَ وَ إِسْحَاقَ وَ یَعْقُوبَ وَ عَلَى ذُرِّیَّتِهِمُ الْمُخْتَارِینَ السَّلامُ عَلَى مُوسَى کَلِیمِ اللهِ السَّلامُ عَلَى عِیسَى رُوحِ اللهِ السَّلامُ عَلَى مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللهِ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ السَّلامُ عَلَى أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ ذُرِّیَّتِهِ الطَّیِّبِینَ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرَکَاتُهُ السَّلامُ عَلَیْکُمْ فِی الْأَوَّلِینَ السَّلامُ عَلَیْکُمْ فِی الْآخِرِینَ السَّلامُ عَلَى فَاطِمَةَ الزَّهْرَاءِ السَّلامُ عَلَى الْأَئِمَّةِ الْهَادِینَ شُهَدَاءِ اللهِ عَلَى خَلْقِهِ السَّلامُ عَلَى الرَّقِیبِ الشَّاهِدِ عَلَى الْأُمَمِ للهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ
به نام خدا و با خدا و بر آیین رسول خدا (درود خدا بر او و خاندانش باد)، و معبودى جز خدا نیست، محمّد رسول خداست، سلام بر پدرمان آدم و مادرمان حوا، و سلام بر هابیل، کشته شده ستم و دشمنى از روى حسادت قابیل بر موهبتهاى خدا و خشنودیش نسبت به هابیل، سلام بر شیث برگزیده خدا، آن انتخاب شده امین و برگزیده صادقان از نسل پاکش، آغاز و انجامشان. سلام بر ابراهیم و اسماعیل، و اسحاق و یعقوب و بر نسل انتخاب شده آنان. سلام بر موسى همسخن خدا، سلام بر عیسى روح خدا، سلام بر محمّد بن عبد الله خاتم الانبیاء، سلام بر امیر مومنان و نسل پاکش، و رحمت و برکات خدا بر او باد، سلام بر شما در پیشینیان، سلام بر شما در پسینیان، سلام بر فاطمه زهرا، سلام بر امامان هدایت کننده، گواهان خدا بر بندگانش، سلام بر دیدهبان و گواه بر امّتها براى خدا پروردگار جهانیان
سپس نزد این ستون چهار رکعت نماز مىخوانى، در رکعت اول (حمد) و (قدر) و در بکعت دوم (حمد) و (توحید) بخوان و در رکعت سوم و چهارم هم به همین ترتیب عمل کن، پس از فراغت از چهار رکعت و تسبیح حضرت زهرا علیها السّلام بگو:
اللهُمَّ إِنْ کُنْتُ قَدْ عَصَیْتُکَ فَإِنِّی قَدْ أَطَعْتُکَ فِی الْإِیمَانِ مِنِّی بِکَ مَنّا مِنْکَ عَلَیَّ لا مَنّا مِنِّی [بِهِ] عَلَیْکَ وَ أَطَعْتُکَ فِی أَحَبِّ الْأَشْیَاءِ لَکَ [إِلَیْکَ] لَمْ أَتَّخِذْ لَکَ وَلَدا وَ لَمْ أَدْعُ لَکَ شَرِیکا وَ قَدْ عَصَیْتُکَ فِی أَشْیَاءَ کَثِیرَةٍ عَلَى غَیْرِ وَجْهِ الْمُکَابَرَةِ لَکَ وَ لا الْخُرُوجِ عَنْ [مِنْ] عُبُودِیَّتِکَ وَ لا الْجُحُودِ لِرُبُوبِیَّتِکَ وَ لَکِنِ اتَّبَعْتُ هَوَایَ وَ أَزَلَّنِی الشَّیْطَانُ بَعْدَ الْحُجَّةِ عَلَیَّ وَ الْبَیَانِ فَإِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی غَیْرَ ظَالِمٍ لِی وَ إِنْ تَعْفُ عَنِّی وَ تَرْحَمْنِی فَبِجُودِکَ وَ کَرَمِکَ یَا کَرِیمُ اللهُمَّ إِنَّ ذُنُوبِی لَمْ یَبْقَ لَهَا اِلّا رَجَاءُ عَفْوِکَ وَ قَدْ قَدَّمْتُ آلَةَ الْحِرْمَانِ فَأَنَا أَسْأَلُکَ اللهُمَّ مَا لا أَسْتَوْجِبُهُ وَ أَطْلُبُ مِنْکَ مَا لا أَسْتَحِقُّهُ اللهُمَّ إِنْ تُعَذِّبْنِی فَبِذُنُوبِی وَ لَمْ تَظْلِمْنِی شَیْئا وَ إِنْ تَغْفِرْ لِی فَخَیْرُ رَاحِمٍ أَنْتَ یَا سَیِّدِی
خدایا اگر کسى بودهام که تو را معصیت کردم، در مقابل اطاعتت کردم در ایمانم به تو، از باب مّنتى که از سوى تو بر من است نه منّتى که از من بر توست، و اطاعتت کردم در محبوبترین چیزها پیش تو، و آن اینکه مانند بىخردان فرزندى براى تو نگرفتم، و شریکى برایت نخواندم، البته در بسیارى از امور معصیت تو را مرتکب شدم نه از روى عناد و دشمنى، و نه از باب بیرون رفتن از عرضه بندگىات، و نه از جهت انکار مقام ربوبیّتت، بلکه هواى نفسم را پیروى کردم و شیطان مرا لغزاند، آن هم بعد از حجّت و بیان تو بر من، پس اگر عذابم کنى، به خاطر گناهانم مىباشد، و در این عذاب ستمکار به من نیستى و اگر از من گذشت کنى و ترحّم فرمایى تنها از روى جود و کرم توست اى کریم، خدایا براى گناهانم نمانده، مگر امید عفوت، و اینک تقدیم مىکنم ابزار محرومیت را که تهیدستى و نیاز من است، پس از تو خواستارم چیزى را که سزاوار آن نیستم، و از تو مىطلبم آنچه را که مستحقّش نمىباشم. خدایا اگر عذابم کنى به گناهانم عذاب کردى، و هیچ ستمى بر من روا نداشتى، و اگر مرا بیامرزى پس تو بهترین رحمکنندگانى اى آقاى من
اللهُمَّ أَنْتَ أَنْتَ وَ أَنَا أَنَا أَنْتَ الْعَوَّادُ بِالْمَغْفِرَةِ وَ أَنَا الْعَوَّادُ بِالذُّنُوبِ وَ أَنْتَ الْمُتَفَضِّلُ بِالْحِلْمِ وَ أَنَا الْعَوَّادُ بِالْجَهْلِ اللهُمَّ فَإِنِّی أَسْأَلُکَ یَا کَنْزَ الضُّعَفَاءِ یَا عَظِیمَ الرَّجَاءِ یَا مُنْقِذَ الْغَرْقَى یَا مُنْجِیَ الْهَلْکَى یَا مُمِیتَ الْأَحْیَاءِ یَا مُحْیِیَ الْمَوْتَى أَنْتَ اللهُ لا إِلَهَ اِلّا أَنْتَ أَنْتَ الَّذِی سَجَدَ لَکَ شُعَاعُ الشَّمْسِ وَ دَوِیُّ الْمَاءِ وَ حَفِیفُ الشَّجَرِ وَ نُورُ الْقَمَرِ وَ ظُلْمَةُ اللَّیْلِ وَ ضَوْءُ النَّهَارِ وَ خَفَقَانُ الطَّیْرِ فَأَسْأَلُکَ اللهُمَّ یَا عَظِیمُ بِحَقِّکَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الصَّادِقِینَ وَ بِحَقِّ مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ الصَّادِقِینَ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى عَلِیٍّ وَ بِحَقِّ عَلِیٍّ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى فَاطِمَةَ وَ بِحَقِّ فَاطِمَةَ عَلَیْکَ
خدایا تو تویى و من منم، تو بسیار بازگشت کننده به آمرزشى، و من بسیار بازگشت کننده به گناهانم، و تو تفضّل کنندهاى از روى بردبارى، و من بازگشتکنندهام از روى نادانى. خدایا پس من از تو درخواست مىکنم اى گنج ناتوانان، اى بزرگ امید، اى رهاننده غریقان، اى نجات هلاکشدگان، اى میراننده زندگان اى زندهکننده مردگان، تویى خدایى که معبودى جز تو نیست، تویى آنکه برایت سجده کردم شعاع خورشید و خروش آب، و صداى درخت، و نور ماه، و تاریکى شب و روشنایى روز، و حرکت بال پرندگان، پس از تو درخواست مىکنم خدایا، اى بزرگ به حقى که بر محمّد و خاندان صادقش دارى، و به حقىّ که محمّد و خاندان صادقش بر تو دارند، و به حقّ تو بر على، و به حق على بر تو، و به حقّ تو بر فاطمه
وَ بِحَقِّکَ عَلَى الْحَسَنِ وَ بِحَقِّ الْحَسَنِ عَلَیْکَ وَ بِحَقِّکَ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ بِحَقِّ الْحُسَیْنِ عَلَیْکَ فَإِنَّ حُقُوقَهُمْ عَلَیْکَ مِنْ أَفْضَلِ إِنْعَامِکَ عَلَیْهِمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَکَ عِنْدَهُمْ وَ بِالشَّأْنِ الَّذِی لَهُمْ عِنْدَکَ صَلِّ عَلَیْهِمْ یَا رَبِّ صَلاةً دَائِمَةً مُنْتَهَى رِضَاکَ وَ اغْفِرْ لِی بِهِمُ الذُّنُوبَ الَّتِی بَیْنِی وَ بَیْنَکَ وَ أَرْضِ عَنِّی خَلْقَکَ وَ أَتْمِمْ عَلَیَّ نِعْمَتَکَ کَمَا أَتْمَمْتَهَا عَلَى آبَائِی مِنْ قَبْلُ وَ لا تَجْعَلْ لِأَحَدٍ مِنَ الْمَخْلُوقِینَ عَلَیَّ فِیهَا امْتِنَانا وَ امْنُنْ عَلَیَّ کَمَا مَنَنْتَ عَلَى آبَائِی مِنْ قَبْلُ یَا کهیعص اللهُمَّ کَمَا صَلَّیْتَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ فَاسْتَجِبْ لِی دُعَائِی فِیمَا سَأَلْتُ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ یَا کَرِیمُ
و به حق فاطمه بر تو، و به حق تو بر حسن، و به حق حسن بر تو، و به حق تو بر حسین، و به حق حسین بر تو، که حقوق ایشان بر تو از برترین نعمت دادن نعمت دادن، تو بر آنهاست، و به حق ش. نى که براى تو نزد ایشان است، و به شأنى که براى آنان نزد توست بر ایشان درود فرست اى پروردگار، درودى پاینده تا نهایت خشنودىات، و به حق آنان بر من بیامرز گناهانى را که بین من و توست، و بندگانت را از من راضى کن، و نعمتت را بر من کامل فرما، چنانکه از پیش بر پدرانم کامل کردى، و براى احدى از بندگانت در آن بر من منّتى قرار مده، و بر من منّت نه، چنانکه از پیش بر پدرانم منّت نهادى، اى کهیعص. خدایا چنانکه بر محمّد و خاندانش درود فرستى، دعایم را در آنچه از تو درخواست کردم اجابت کن، اى کریم، اى کریم، اى کریم
پس به سجده برو، و در سجده بگو:
یَا مَنْ یَقْدِرُ عَلَى حَوَائِجِ السَّائِلِینَ وَ یَعْلَمُ مَا فِی ضَمِیرِ الصَّامِتِینَ یَا مَنْ لا یَحْتَاجُ إِلَى التَّفْسِیرِ یَا مَنْ یَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْیُنِ وَ مَا تُخْفِی الصُّدُورُ یَا مَنْ أَنْزَلَ الْعَذَابَ عَلَى قَوْمِ یُونُسَ وَ هُوَ یُرِیدُ أَنْ یُعَذِّبَهُمْ فَدَعَوْهُ وَ تَضَرَّعُوا إِلَیْهِ فَکَشَفَ عَنْهُمُ الْعَذَابَ وَ مَتَّعَهُمْ إِلَى حِینٍ قَدْ تَرَى مَکَانِی وَ تَسْمَعُ دُعَائِی وَ تَعْلَمُ سِرِّی وَ عَلانِیَتِی وَ حَالِی صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی مِنْ أَمْرِ دِینِی وَ دُنْیَایَ وَ آخِرَتِی
اى آنکه بر برآوردن حاجات خواهندگان قدرت دارد، و آنچه در نهاد لب فروبستگان است مىداند، اى به آنکه به تفسیر محتاج نمىگردد، اى آنکه مىداند خیانت دیدهها را و آنچه که سینهها پنهان کند، اى آنکه عذاب را بر قوم یونس فرو فرستاد، و اراده داشت آنان را عذاب کند، ولى او را خواندند، و به درگاهش زارى کردند پس عذاب را از آنان برطرف ساخت و تا مدّتى از زندگى بهرهمندشان نمود البته جایم را مىبینى، و دعایم را مىشنوى، و نهان و آشکار حالم را مىدانى، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و مرا کفایت کن از آنچه به اندوهم برده، از کار دین و دنیا و آخرتم
پس هفتاد مرتبه بگو یَا سَیِّدِی آنگاه سر از سجده بردار و بگو:
یَا رَبِّ أَسْأَلُکَ بَرَکَةَ هَذَا الْمَوْضِعِ وَ بَرَکَةَ أَهْلِهِ وَ أَسْأَلُکَ أَنْ تَرْزُقَنِی مِنْ رِزْقِکَ رِزْقا حَلالا طَیِّبا تَسُوقُهُ إِلَیَّ بِحَوْلِکَ وَ قُوَّتِکَ وَ أَنَا خَائِضٌ فِی عَافِیَةٍ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
پروردگارا از تو درخواست مىکنم برکت جایگاه، و برکت اهلش را، و از تو درخواست مىخواهم که نصیبم کنى از روزىات روزى حلال و پاکیزه، که سوق دهى آن را به سوى من، به جنبش و نیرویت، درحالىکه من در تندرستى کامل فرو رفته باشم اى مهربانترین مهربانان
مؤلف گوید: در کتاب «مزار قدیم» در دعاى این مقام بعد از «یا کریم یا کریم یا کریم» و پیش از سجده ذکر شده دعاى «اللهم یا من تحلّ به عقد المکاره» که از دعاهاى سجّادیّه است و متن آن در باب اول در ضمن دعاهاى ایمنى از شرّ دشمنان و بلاها و ترس گذشت. پس از آن فرمود: آنگاه بگو:
اللهُمَّ إِنَّکَ تَعْلَمُ وَ لا أَعْلَمُ وَ تَقْدِرُ وَ لا أَقْدِرُ وَ أَنْتَ عَلامُ الْغُیُوبِ صَلِّ اللهُمَّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ تَجَاوَزْ عَنِّی وَ تَصَدَّقْ عَلَیَّ مَا أَنْتَ أَهْلُهُ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ
خدایا تو مىدانى و من نمىدانم و تو مىتوانى و من نمىتوانم، و تو داناى غیبهایى، خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست، و مرا بیامرز و به من رحم کن، و از من درگذر، و بر من تصّدق کن آنچه را تو سزاوار آنى اى مهربانترین مهربانان
سپس به سجده برو و بگو: «یا من یقدر على حوائج السّائلین» تا آخر دعا. و نیز آگاه باش احادیث بسیار در فضیلت ستون هفتم، وارد شده. شیخ کلینى به سند معتبر روایت کرده: امیر مؤمنان علیه السّلام، رو به این ستون نماز میخواند و چنان نزدیک به آن مىایستاد، که بین آن حضرت و ستون فاصله در حدّى بود که بزى عبور کند و در روایت معتبر دیگر وارد شده: هر شب شصت هزار فرشته، از عالم بالا نازل مىشوند و کنار ستون هفتم نماز مىخوانند و این به صورتى است که تا قیامت به هر شصت هزار نفر یک بار نوبت مىرسد و فرصتى براى مراجعه دوباره آنان نیست، در حدیث معتبر از امام صادق علیه السّلام آمده: که ستون هفتم مقام حضرت ابراهیم است. شیخ کلینى در کتاب کافى به سند صحیح از ابو اسماعیل سرّاج روایت کرده: معاویة بن وهب دست مرا گرفت و گفت: ابو حمزه ثمالى دست مرا گرفت و گفت: اصبغ بن نباته دست مرا گرفت و ستون هفتم را به من نشان داد و گفت: این ستون مقام حضرت امیر مؤمنان علیه السّلام است که نزد آن نماز مىخواند و امام مجتبى علیه السّلام کنار ستون پنجم نماز مىخواند و وقتى امیر مؤمنان علیه السّلام حضور نداشت امام مجتبى علیه السّلام به جاى آن حضرت نماز اقامه مىکرد و آن از در کنده است د رهر صورت، اخبار در فضیلت این ستون بسیار است و بناى ما بر اختصار مىباشد.