اول: زیارت عاشوراى معروفه است: که از نزدیک و دور خوانده می‌شود، و شرح آن‏چنان‏که شیخ ابو جعفر طوسى در «مصباح» ذکر فرموده چنین است: محمّد ابن اسماعیل‏ بن بزیع، از صالح بن عقبه، از پدرش، از حضرت باقر علیه السّلام روایت کرده: هرکه حسین بن على علیهما السّلام را در روز دهم‏ محرّم نزد قبر آن حضرت زیارت کند تا آنکه گریان شود، خدا را در روز قیامت ملاقات کند، با قوابى به اندازه‏ ثواب دو هزار عمره، و دو هزار جهاد، که ثواب آنه همانند ثواب کسى می‌باشد که در خدمت رسول خدا و ائمه طاهرین علیهم السّلام جهاد کرده باشد. راوى گفت: فدایت شوم چه ثوابى است، براى کسیکه در شهرهاى دور از کربلا باشد، و برایش در مانند این روز رفتن به سوى قبر آن حضرت ممکن نباشد؟ فرمود: هرگاه چنین باشد به سوى صحرا بیرون رود، یا در خانه خود، بر بام بلندى بالا رود، و به سوى آن حضرت به سلام اشاره کند، و در نفرین کردن بر قاتلین آن حضرت بکوشد و پس از آن دو رکعت نماز بخواند. و این کار را در اوایل روز، پیش از زوال آفتاب انجام دهد، پس بر امام حسین علیه السّلام زارى و گریه کند و کسانى را که در خانه‏اش هستند، هرگاه از ایشان‏ تقیه نمی‌کند، به گریه کردن بر آن حضرت امر کند، و در خانه خود به اظهار جزع بر آن حضرت عزا بپا دارد و یکدیگر را به مصیبتشان به حسین علیه السّلام تعزیت گویند، و من بر خدا براى ایشان همه آن ثوابها را ضامنم، هرگاه این عمل را بیاورند. گفتم: فدایت شوم این ثوابها را براى ایشان ضامن می‌شوى، و آنها را کفیل می‌گردى؟ فرمود: آرى من ضامن و کفیلم براى کسیکه این عمل را بجا آورد. گفتم: یکدیگر را چگونه تعزیت گویند؟ فرمود: بگویند:

اَعْظَمَ اللهُ اُجُورَنا وَاُجورَکُمْ بِمُصابِنا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ وَجَعَلَنا وَاِیّاکُمْ مِنَ الطّالِبینَ بِثارِهِ مَعَ وَلِیِّهِ الاِْمامِ الْمَهْدِىِّ مِنْ الِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلامُ

خداى بزرگ فرماید اجرهایمان را به مصیبتمان بر حسین (درود بر او)، و ما و شما را از خواهندگان خون او همراه‏ با ولىّ‏اش امام مهدى از خاندان محمّد (درود بر ایشان) قرار دهد

و اگر بتوانى آن روز را به دنبال‏ حاجتى بیرون نروى، بیرون نرو، زیرا روز نحسى است، که در آن حاجت مؤمن برآورده نمی‌شود، و اگر برآورده شود براى او مبارک نخواهد بود، و در آن خیر و رشدى نخواهد دید، و در آن روز هیچ‏کدام از شما براى منزلش، البته چیزى ذخیره‏ نکند، چرا که هرکه در آن روز چیزى ذخیره کند، در آن چیز برکت نخواهد دید، و براى او و اهلش که جهت آنها ذخیره کرده‏ گویا همه را با رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلّم انجام داده باشد و براى اوست مزد و پاداش مصیبت هر پیامبر و رسول و وصىّ و صدّیق و شهیدى که مرده یا کشته شده باشد، از زمانى که حق تعالى خلق فرموده دنیا را تا زمانى که قیامت بر پا شود. صالح بن عقبه و سیف‏ بن عمیرى گفته‏اند: علقمة بن محمّد حضرمى گفت: به حضرت باقر علیه السّلام گفتم: به من دعایى تعلیم فرما که آن در این روز بخوانم‏ هرگاه آن جناب را از نزدیک زیارت کنم، و دعایى که آن را بخوانم هرگاه او را از نزدیک زیارت ننمایم و بخواهم به‏ سلام به جانب او از شهرهاى دور از خانه‏ام اشاره کنم. به من فرمود: اى علقمه هرگاه آن دو رکعت نماز را بجاى آوردى به‏ سوى آنحضرت به سلام اشاره کن و در وقت اشاره به آنحضرت پس از گفتن تکبیر این کلام را بگو:] زیارتى که چند سطر بعد ذکر می‌شود [به‏ درستى که هرگاه این کلام را گفتى، دعا کرده‏اى به آن چیزى که دعا می‌کنند، به آن زائران آنحضرت از ملائکه و خدا براى تو صد هزار هزار درجه بنویسد و همانند کسى باشى که با امام حسین علیه السّلام شهید شده باشد تا مشارکت کنى با ایشان در درجاتشان و شناخته نشوى مگر در زمره شهیدانى که با آنحضرت شهید شده‏اند و براى تو نوشته شود و زیارت هر پیامبر و رسولى و پاداش زیارت هرکه زیارت کرده‏ امام حسین علیه السّلام را از روزى که شهید شده، سلام خدا بر آن حضرت و اهل بیتش باد، می‌گویى:

اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا خِیَرَةَ اللهِ و َابْنَ خِیَرَتِهِ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ اَمیرِالْمُؤْمِنینَ و َابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یَابْنَ فاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِساءِ الْعالَمینَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا ثارَ اللهِ وَ ابْنَ ثارِهِ وَ الْوِتْرَ الْمَوْتُورَ اَلسَّلامُ عَلَیْکَ وَعَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِنائِکَ عَلَیْکُمْ مِنّى جَمیعاً سَلامُ اللهِ اَبَداً ما بَقیتُ وَ بَقِىَ اللَّیْلُ وَالنَّهارُ یا اَبا عَبدِ اللِه

سلام بر تو اى ابا عبد الله، سلام بر تو اى فرزند رسول خدا، سلام بر تو اى فرزند امیر مؤمنان، و فرزند سرور جانشیان، سلام بر تو اى فرزند فاطمه سرور بانوان جهانیان، سلام بر تو اى خون خدا، و فرزند خون خدا و اى تنهاى مظلوم، سلام بر تو و جانهایى که به درگاهت فرود آمدند، از جانب من بر همگى شما سلام خدا براى همیشه، تا هستم و تا شب و روز باقى است

لَقَدْ عَظُمَتِ الرَّزِیَّةُ وَ جَلَّتْ وَ عَظُمَتِ الْمُصیبَةُ بِکَ عَلَیْنا وَ عَلى جَمیعِ اَهْل ِالاِْسْلامِ و َجَلَّتْ وَ عَظُمَتْ مُصیبَتُکَ فِى السَّمواتِ عَلى جَمیعِ اَهْلِ السَّمواتِ فَلَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَسَّسَتْ اَساسَ الظُّلْمِ وَ الْجَوْرِ عَلَیْکُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ وَ لَعَنَ اللهُ اُمَّةً دَفَعَتْکُمْ عَنْ مَقامِکُمْ و َاَزالَتْکُمْ عَنْ مَراتِبِکُمُ الَّتى رَتَّبَکُمُ اللهُ فیها و َلَعَنَ اللهُ اُمَّةً قَتَلَتْکُمْ

اى ابا عبد الله، هرآینه عزایت بزرگ و سنگین شد، و مصیبت تو بر ما و بر همه اهل اسلام بس بزرگ گشت، و سنگین و بزرگ شد مصیبتت در آسمانها بر همه اهل آسمان، خدا لعنت کند امّتى را که بناى ستم و بیداد را بر شما اهل بیت بنیان‏ نهادند، و خدا لعنت کند قومى را که شما را از مقامتان دور کرد، و از مرتبه‏هایتان برکنار نمود، مرتبه‏هایى که خدا شما را در آنها جاى داد و خدا لعنت کند امّتى را که شما را کشتند

وَ لَعَنَ اللهُ الْمُمَهِّدینَ لَهُمْ بِالتَّمْکینِ مِنْ قِتالِکُمْ بَرِئْتُ اِلَى اللهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ وَ اَوْلِیائِهِم یا اَباعَبْدِاللهِ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَ حَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ اِلى یَوْمِ الْقِیامَةِ وَ لَعَنَ اللهُ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ وَ لَعَنَ اللهُ بَنى اُمَیَّةَ قاطِبَةً وَ لَعَنَ اللهُ ابْنَ مَرْجانَةَ وَ لَعَنَ اللهُ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ لَعَنَ اللهُ شِمْراً

و خدا لعنت کند آنان را که امکان و توان جنگ با شما را براى ایشان تدارک دیدند من بیزارى می‌جویم به سوى خدا و به جانب شما از ایشان و از شیعیان و پیروان و دوستدارانشان، اى ابا عبد الله من در صلحم ما کسیکه با شما صلح کرد، و در جنگم با کسیکه با شما جنگید تا روز قیامت، و خدا لعنت کند خاندان زیاد و خاندان مردان را و خدا همه بنى امیه را لعنت کند، و لعنت کند پسر مرجانه و عمر بن سعد و شمر را

وَ لَعَنَ اللهُ اُمَّةً اَسْرَجَتْ وَ اَلْجَمَتْ وَ تَنَقَّبَتْ لِقِتالِکَ بِاَبى اَنْتَ وَ اُمّى لَقَدْ عَظُمَ مُصابى بِکَ فَاَسْئَلُ اللهَ الَّذى اَکْرَمَ مَقامَکَ وَ اَکْرَمَنى بِکَ اَنْ یَرْزُقَنى طَلَبَ ثارِکَ مَعَ اِمامٍ مَنْصُورٍ مِنْ اَهْلِ بَیْتِ مُحَمَّدٍ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ و َآلِهِ اَللّهُمَّ اجْعَلْنى عِنْدَکَ وَجیهاً بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِیا اَباعَبْدِاللهِ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلى اللهِ وَ اِلى رَسُولِهِ وَ اِلى امیرِالْمُؤْمِنینَ وَ اِلى فاطِمَةَ وَ اِلَى الْحَسَنِ وَ اِلَیْکَ بِمُوالاتِکَ وَ بِالْبَرائَةِ

و لعنت کند امّتى را که مرکبها را زین کردند و لگام زدند و جنگ با تو را دنبال کردند، پدر و مادرم به فدایت همانا مصیبت بر من سنگین شد، از خدا که مقامت را گرامى داشت، و مرا به وسیله تو کرامت بخشید، درخواست می‌کنم، که خون‏خواهى تو را همراه پیشواى یارى شده از اهل بیت محمّد (درود خدا بر او و خاندانش) روزى من کند، خدایا به حق‏ حسین مرا نزد خود در دنیا و آخرت آبرومند قرار ده، اى ابا عبد الله من به خدا و رسولش و امیر مؤمنان، و فاطمه و حسن تقرّب می‌جویم، به دوستى تو و به بیزارى

مِمَّنْ اَسَسَّ اَساسَ ذلِکَ وَ بَنى عَلَیْهِ بُنْیانَهُ وَ جَرى فى ظُلْمِهِ وَ جَوْرِهِ عَلَیْکُمْ وَ على اَشْیاعِکُمْ بَرِئْتُ اِلَى اللهِ وَ اِلَیْکُمْ مِنْهُمْ وَ اَتَقَرَّبُ اِلَى اللهِ ثُمَّ اِلَیْکُمْ بِمُوالاتِکُمْ وَ مُوالاةِ وَلِیِّکُمْ وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَعْدائِکُمْ وَ النّاصِبینَ لَکُمُ الْحَرْبَ وَ بِالْبَرآئَةِ مِنْ اَشْیاعِهِمْ وَ اَتْباعِهِمْ اِنّى سِلْمٌ لِمَنْ سالَمَکُمْ وَحَرْبٌ لِمَنْ حارَبَکُمْ

از کسیکه پایه‏گذارى کرد اساس این واقعه را، و بنا نهاد بر آن بنیانش را، و روان شد در ستم و بیدادش‏ بر شما، و شیعیان شما، از ایشان به سوى خدا و شما بیزارم و به خدا تقرّب می‌جویم، و پس از آن به شما نیز با دوستى نسبت به شما و دوستى نسبت به دوستان شما، و به بیزارى از دشمنانتان شما، و به بیزارى از دشمنانتان، و برپاکنندگان جنگ با شما، و به بیزاری از شیعیان و پیروان آنها، من در صلحم با کسیکه با شما صلح کرد، و در جنگم با کسیکه با شما جنگید

وَ وَلِىُّ لِمَنْ والاکُمْ وَ عَدُوُّ لِمَنْ عاداکُمْ فَاَسْئَلُ اللهَ الَّذى اَکْرَمَنى بِمَعْرِفَتِکُمْ وَمَعْرِفَةِ اَوْلِیائِکُمْ وَ رَزَقَنِى الْبَرائَةَ مِنْ اَعْدائِکُمْ اَنْ یَجْعَلَنى مَعَکُمْ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ وَاَنْ یُثَبِّتَ لى عِنْدَکُمْ قَدَمَ صِدْقٍ فِى الدُّنْیا وَ الاْخِرَةِ وَ اَسْئَلُهُ اَنْ یُبَلِّغَنِى الْمَقامَ الْمَحْمُودَ لَکُمْ عِنْدَ اللهِ وَ اَنْ یَرْزُقَنى طَلَبَ ثارى مَعَ اِمامٍ هُدىً ظاهِرٍ ناطِقٍ (بِالْحَقِّ) مِنْکُمْ وَ اَسْئَلُ اللهَ بِحَقِّکُمْ

و دوستم با کسیکه‏ شما را دوست داشت، و دشمنم با کسیکه شما را دشمن داشت، پس درخواست می‌کنم از خدا که مرا به معرفت و دوستان شما گرامى داشت‏ و بیزارى از دشمنان شما را نصیب من کرد، اینکه مرا در دنیا و آخرت با شما قرار دهد، و جایگاهم را نزد شما استوار بدارد، و از او می‌خواهم که مرا برساند به مقام ستوده‏اى که براى شما نزد خداست‏ و روزى کند خون‏خواهیام را به همراه امام هدایت‏گر آشکار و گویاى به حق از خاندان شما، و از خدا درخواست می‌کنم به حق شما

وَبِالشَّاْنِ الَّذى لَکُمْ عِنْدَهُ اَنْ یُعْطِیَنى بِمُصابى بِکُمْ اَفْضَلَ ما یُعْطى مُصاباً بِمُصیبَتِهِ مُصیبَةً ما اَعْظَمَها وَ اَعْظَمَ رَزِیَّتَها فِى الاِْسْلامِ وَ فى جَمیعِ السَّمواتِ وَ الاَْرْضِ اَللّهُمَّ اجْعَلْنى فى مَقامى هذا مِمَّنْ تَنالُهُ مِنْکَ صَلَواتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ اَللّهُمَّ اجْعَلْ مَحْیاىَ مَحْیا مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ مَماتى مَماتَ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ

و شأنى که براى شما نزد اوست، که عطا کند به من به خاطر مصیبت‏زدگیام به شما بر‌ترین چیزى را که عطا کند به مصیبت‏زده‏اى به خاطر مصیبتش، چه مصیبتى بزرگ است آن مصیبت، و چه عظیم است آن عزا در اسلام، و در همه آسمانها و زمین. خدایا در این‏جایگاه مرا از کسانى قرار ده، که از جانب تو به آنان درود و رحمت و آمرزش می‌رسد خدایا حیاتم را حیات] آمیخته به عشق [محمّد و خاندان محمّد، و مرگم را مرگ] در حال شیفتگى به [محمّد و خاندان محمّد قرار دهد

اَللّهُمَّ اِنَّ هذا یَوْمٌ تَبرَّکَتْ بِهِ بَنُو اُمَیَّةَ وَ ابْنُ آکِلَةِ الَْآکبادِ اللَّعینُ ابْنُ اللَّعینِ عَلى لِسانِکَ وَ لِسانِ نَبِیِّکَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فى کُلِّ مَوْطِنٍ وَ مَوْقِفٍ وَقَفَ فیهِ نَبِیُّکَ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ. اَللّهُمَّ الْعَنْ اَباسُفْیانَ وَ مُعاوِیَةَ وَ یَزیدَ بْنَ مُعاوِیَةَ عَلَیْهِمْ مِنْکَ اللَّعْنَةُ اَبَدَ الاْبِدینَ وَ هذا یَوْمٌ فَرِحَتْ بِهِ آلُ زِیادٍ وَ آلُ مَرْوانَ بِقَتْلِهِمُ الْحُسَیْنَ صَلَواتُ اللهِ عَلَیْهِ اَللّهُمَّ فَضاعِفْ عَلَیْهِمُ اللَّعْنَ مِنْکَ وَ الْعَذابَ (الاَْلیمَ) اَللّهُمَّ اِنّى اَتَقَرَّبُ اِلَیْکَ فى هذَا الْیَوْمِ وَ فى مَوْقِفى هذاوَ اَیّامِ حَیاتى بِالْبَرائَهِ مِنْهُمْ وَاللَّعْنَةِ عَلَیْهِمْ وَ بِالْمُوالاتِ لِنَبِیِّکَ وَ آلِ نَبِیِّکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمُ اَلسَّلامُ

خدایا این روز روزى است که به آن تبرّک جستند بنى امیّه، و فرزند جگرخوار، آن لعنت‏شده فرزند لعنت شده بر زبان تو و زبان پیامبرت (درود خدا بر او و خاندانش) در هر کجا و هر موقفى که پیامبرت (درود خدا بر او و خاندانش) در آن ایستاد. خدایا لعنت کن ابا سفیان، و معاویه و یزید فرزند معاویه را، که از جانب تو بر آنان‏ لعنت باد به جاودانگى جاودانها، و امروز روزى است که خوشحال شدند به این روز خاندان زیاد و خاندان مردان، بخاطر کشتن حضرت‏ امام حسین را (درود خدا بر او) خدایا پس لعنت و شکنجه‏ات را بر آنان دوچندان کن، خداى من‏ در این روز و در این‏جایگاه و همه روزهاى زندگیام به تو تقرّب می‌جویم، به بیزاریام از اینان‏ و لعنت بر ایشان، و به دوستى پیامبر و خاندان پیامبرت (درود بر او و ایشان)

سپس صد مرتبه می‌گویى

اَللّهُمَّ الْعَنْ اَوَّلَ ظالِمٍ ظَلَمَ حَقَّ مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ آخِرَ تابِعٍ لَهُ عَلى ذلِکَ اَللّهُمَّ الْعَنِ الْعِصابَةَ الَّتى جاهَدَتِ الْحُسَیْنَ وَ شایَعَتْ وَ بایَعَتْ وَ تابَعَتْ عَلى قَتْلِهِ اَللّهُمَّ الْعَنْهُمْ جَمیعاً

خدا لعنت کن نخستین ستمکارى را که به حق محمّد و خاندان محمّد ستم کرد، و آخرین کسى را که در این ستم از او پیروی نمود. خدایا لعنت کن جمعیتى را که با حسین کردند، و همراهى نمودند و پیمان بستند، و پیروى کردند بر کشتن‏ آن حضرت، خدایا همه آنان را لعنت کن

بعد صد مرتبه می‌گویى:

اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللهِ وَ عَلَى الاَْرْواحِ الَّتى حَلَّتْ بِفِنائِکَ عَلَیْکَ مِنّى سَلامُ اللهِ (اَبَداً) ما بَقیتُ وَ بَقِىَ اللَّیْلُ وَ النَّهارُ وَ لاجَعَلَهُ اللهُ آخِرَ الْعَهْدِ مِنّى لِزِیارَتِکُمْ اَلسَّلامُ عَلَى الْحُسَیْنِ وَ عَلى عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَوْلادِ الْحُسَیْنِ وَ عَلى اَصْحابِ الْحُسَیْنِ

سلام بر تو اى ابا عبد الله، و بر جانهایى که به درگاهت فرود آمدند، از جانتب من سلام خدا بر تو باد همیشه تا هستم و تا شب و روز باقى است‏ و خدا زیارت شما آخرین زیارت از سوى من قرار ندهد، سلام بر حسین و بر على بن الحسین‏ و فرزندان حسین، و یاران حسین

آنگاه می‌گوئی

اَللّهُمَّ خُصَّ اَنْتَ اَوَّلَ ظالِمٍ بِاللَّعْنِ مِنّى وَ ابْدَاءْ بِهِ اَوَّلاً ثُمَّ الثّانِىَ وَالثّالِثَ وَ الرّابِعَ اَللّهُمَّ الْعَنْ یَزیدَ خامِساً وَ الْعَنْ عُبَیْدَ اللهِ بْنَ زِیادٍ وَ ابْنَ مَرْجانَةَ وَ عُمَرَ بْنَ سَعْدٍ وَ شِمْراً وَ آلَ اَبى سُفْیانَ وَ آلَ زِیادٍ وَ آلَ مَرْوانَ اِلى یَوْمِ الْقِیمَةِ

آنگاه می‌گویى: خدایا اختصاص ده، اوّلین‏ ستمکار را از جانب من به لعنت، و آغاز کن به آن لعنت اولین را، سپس دومین و سومین و چهارمین را، خدایا یزید پنجم‏ آنان را لعنت کن، و لعنت کن عبید الله بن زیاد و پسر مرجانه و عمر بن سعد و شمر و خاندان ابو سفیان خاندان زیاد و خاندان مروان را تا روز قیامت

سپس به سجده می‌روی و می‌گوئی:

اَللّهُمَّ لَکَ الْحَمْدُ حَمْدَ الشّاکِرینَ لَکَ عَلى مُصابِهِمْ اَلْحَمْدُ للهِ عَلى عَظیمِ رَزِیَّتى اَللّهُمَّ أرْزُقْنى شَفاعَةَ الْحُسَیْنِ یَوْمَ الْوُرُودِ وَ ثَبِّتْ لى قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَکَ مَعَ الْحُسَیْنِ وَ اَصْحابِ الْحُسَیْنِ الَّذینَ بَذَلُوا مُهَجَهُمْ دُونَ الْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلامُ

خدایا سپاس تو را سپاس شکرگزاران بر مصیبت‏زدگى آنان، خداى را سپاس بر بزرگى عزایم، خدایا شفاعت حسین را در روز ورود] به قیامت [نصیبم کن، و ثابت بدار قدم صدق مرا نزد خود به همراه حسین‏ و یاران حسین، آنان‏که جانشان را در دفاع از حسین (درود بر او) بخشیدند